Νοιάζομαι: Οι μαθητές ενδιαφέρθηκαν να διερευνήσουν τα φύκη και ιδιαίτερα τα μακροφύκη ως ανανεώσιμους φυσικούς πόρους και να επισημάνουν τόσο τα οφέλη όσο και τα μειονεκτήματα της καλλιέργειας και εκμετάλλευσης τους στη χώρα μας.  Ακόμα να ενημερώσουν   και να ευαισθητοποιήσουν τη σχολική και τοπική κοινότητα απέναντι σε αυτό τον σημαντικό φυσικό πόρο.

Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν 13-15 ετών, Β΄ και Γ΄ τάξης, τελικά 17 άτομα.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις χημείας, γεωγραφίας, βιολογίας-οικολογίας, πληροφορικής, νέων τεχνολογιών, εικαστικών. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν: διατύπωση ερευνητικού σκοπού και στόχων, κατασκευή χάρτη εννοιών, διατύπωση ερωτημάτων, βιβλιογραφική έρευνα, κατασκευή ερωτηματολογίου κοινωνικής έρευνας σε google form, μελέτη και διατύπωση των στατιστικών αποτελεσμάτων, διατύπωση συμπερασμάτων αναφορικά με τους στόχους, διατύπωση προτάσεων, χρήση PP, εκμάθηση τεχνικών χρήσης χρωμάτων και δομών στα εικαστικά. Οι μαθητές/-τριες έλαβαν την ρουμπρίκα αυτό-αξιολόγησης η οποία τους/τις βοήθησε (ως καθοδηγητικό εργαλείο) στα στάδια της έρευνά τους. 

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν την παρουσίαση της όλης ερευνητικής εργασίας συμπεριλαμβάνοντας και έργα ζωγραφικής. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά και υποστηριζόμενοι από τις οικογένειές τους. Με τις τελευταίες συνεργάστηκαν και στην κατασκευή του ερωτηματολογίου κοινωνικής έρευνας.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα  δεν ήταν ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών. Έγινε εκτός διδακτικού ωραρίου.  Ήταν χρήσιμη αναφορικά για τις γνώσεις που αποκόμισαν οι μαθητές/-τριες για ένα σημαντικό φυσικό πόρο της χώρας τους με κριτήρια οικονομικά, επαγγελματικά, περιβαλλοντικά αλλά και υγείας (φάρμακα, τρόφιμα). Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι προκλητική για άλλους δασκάλους επειδή μπορεί να τους δώσει την ευκαιρία να εμπειριστούν τη μη παραδοσιακή διδασκαλία και τη χρήση της ρουμπρίκας αξιολόγησης ως μέσο μάθησης και αυτό-αξιολόγησης.

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [  ναι] Διεύθυνση του σχολείου  [  ναι ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο  [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν ιδιαίτερα με την κατασκευή και τη χρησιμότητα του χάρτη εννοιών, με τον τρόπο δόμησης του ερωτηματολογίου με βάση τα αποτελέσματα της βιβλιογραφικής έρευνας και με την κατασκευή του PP.  Η εμπλοκή τους στο μάθημα ζωγραφικής ενίσχυσε το ενδιαφέρον και την αποτίμηση του πόρου σε μεγαλύτερο βαθμό. Δύο μαθητές μετέφρασαν το ερωτηματολόγιο στα Αγγλικά και στα Ισπανικά με την προοπτική να διανεμηθεί στους ομοτίμους τους άλλων χωρών μέσω του δικτύου CONNECT. 

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[   ναι] ενασχόλησηW των οικογενειών   [  ναι ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [   ναι ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για  με τις επιστήμες  στην επιστήμη  τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Οι γονείς ενημερώθηκαν από την αρχή ότι θα συνεργαστούν με τα παιδιά τους στη διατύπωση του ερωτηματολογίου της κοινωνικής έρευνας αλλά και στη γραφή των αποτελεσμάτων της στατιστικής έρευνας. Τα κορίτσια συμμετείχαν ισότιμα. Το ενδιαφέρον και η ευαισθητοποίηση απέναντι στον φυσικό πόρο ενισχύθηκε από την ενημέρωση που έλαβαν για τα επαγγέλματα που ασχολούνται με την καλλιέργεια, αξιοποίηση και χρήση των μακροφυκών.  

 Νοιάζομαι: 

Οι μαθητές ασχολήθηκαν με τις πλαστικές συσκευασίες τροφίμων. 

Τα προβλήματα που τους απασχόλησαν ήταν: 

α. Είναι ασφαλής η χρήση πλαστικών συσκευασιών για τα τρόφιμα; 

β. Μπορούμε να μειώσουμε το ποσοστό των πλαστικών συσκευασιών και αν ναι με ποιον τρόπο; 

Οι μαθητές εκπόνησαν:

• Ασκήσεις παρατήρησης και καταγραφής των πλαστικών συσκευασιών που χρησιμοποιούνται για τα τρόφιμα, 
• Αναγνώρισης της σήμανσης των πλαστικών συσκευασιών και καταγραφής των ιδιοτήτων των υλικών αυτών. 
• Ιστοεξερεύνηση για φιλικές προς το περιβάλλον συσκευασίες τροφίμων καθώς και για εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό.

Η ερώτηση που προσέλκυσε το ενδιαφέρον των μαθητών ήταν για τις εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της δημιουργίας φιλικών προς το περιβάλλον υλικών συσκευασίας. 

Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν έντεκα μαθητές της Α΄Λυκείου (15 χρονών) που συμμετείχαν στον όμιλο Φυσικών Επιστημών STEM . 

Μαθαίνω:  

Στο βήμα αυτό οι μαθητές απάντησαν στα ερευμητικά ερωτήματα: 

1. Είναι τα βιοπλαστικά η λύση στο πρόβλημά μας, 
2. Ποιες ιδιότητες των πλαστικών τα έχουν καταστήσει αναγκαία στην ζωή μας; 

iii. Είναι οικονομικά συμφέρουσα η παρασκευή βιοπλαστικών; 

 

Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις: 

Χημείας: για τον πολυμερισμό, τη δομή των μακρομορίων, των χημικών δεσμών (ομοιοπολικών και δεσμών υδρογόνου), 

Βιολογίας: δομή του κυττάρου-κυτταρίνη- πρωτεϊνες 

Περιβαλλοντική εκπαίδευση: Κυκλική οικονομία, προστασία περιβάλλονος

 

Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν: 

• πειραματισμού, εκτέλεσης πειραμάτων, καταγραφής των αποτελεσμάτων και αξιολόγησης αυτών. Έλεγξαν πειραματικά και επιβεβαίωσαν τις ιδιότητες των πολυμερών υλικών που τα καταστούν αναγκαία στην καθημερινότητά μας (αντοχή στη μηχανική και θερμική καταπόνηση, θερμομονωτικότητα, ελαστικότητα κ.ά.). Επίσης, έφτασαν στον σχεδιασμό πειραματικών διαδικασιών και στην επαλήθευσή τους.
• ανάλυσης δεδομένων, συζήτηση ισχυρισμών και αποδεικτικών στοιχείων, σύνταξη συμπερασμάτων. Μπόρεσαν να ελέγξουν και να αποδείξουν ότι η παρασκευή βιοπλαστικού από τρόφιμα δεν είναι μια οικονομικά συμφέρουσα διαδικασία. 
• Καλλιέργησαν τις ψηφιακές τους δεξιότητες, δημιούργησαν παρουσιάσεις.
• Καλλιέργησαν τις λεκτικές τους δεξιότητες, μετάφρασαν τις παρουσιάσεις τους στα Αγγλικά καθώς υπήρξε συνεργασία με σχολείο της Ισπανίας
• Καλλιέργησαν τις κοινωνικές τους δεξιότητες, τα πειράματα και οι εργασίες έγιναν όλα ομαδοσυνεργατικά. Επίσης, όλες οι εργασίες παρουσιαζόταν στην ολομέλεια και αξιολογούνταν από τους συμμαθητές τους και από τον εκπαιδευτικό. 

 

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν: 

• Παρουσιάσεις.
• Ιστοσελίδα για προβολή των εργασιών τους. 
• Παρουσίασαν την έρευνά τους κατά την επίσκεψη στο ΕΛΜΕΠΑ .
• Παρουσίασαν τις εργασίες σε συνάντηση on line με σχολείο συνεργασίας της Ισπανίας.
• Παρουσίασαν την έρευνά τους στο μαθητικό συνέδριο Connect στην Ελλάδα.

 

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα είναι ενσωματωμένη  στο στο πρόγραμμα σπουδών της Χημείας Β΄Λυκείου. Ήταν χρήσιμο και καινότομο καθώς προσφέρει μια διαφορετική προσέγγιση της διδακτικής διαδικασίας. Δεν υπάρχει αντίστοιχο σενάριο και φύλλο εργασίας στο πρόγραμμα σπουδών του Υπουργείου Παιδείας. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη σε άλλους εκπαιδευτικούς επειδή προσφέρει διερευντική μέθοδο διδασκαλίας μιας θεματικής που διδάσκεται μέχρι σήμερα δασκαλοκεντρικά. Επίσης, προσφέρει φύλλα εργασίας μαθητή και οδηγό καθηγητή που μπορούν να προσαρμοστούν σε κάθε τύπο σχολείου, Γενικού ή Επαγγελματικού Λυκείου. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από: 

[ χ ] Διεύθυνση του σχολείου  .  

[   ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο   [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  

[ χ ] Άλλο:  Τους γονείς των μαθητών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα 

 

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα πολύ θετικά. Δήλωσαν ότι η εμπειρία αυτή ήταν μοναδική και θα ήθελαν να ξανασυμμετάσχουν σε αντίστοιχο πρόγραμμα. Επίσης, σημείωσαν ότι απέκτησαν πολλές γνώσεις ως προς τα πολυμερή υλικά και τις εφαρμογές τους.  Αξίζει να αναφερθούν οι παρακάτω παρατηρήσεις των μαθητών: «νοιώθω πιο σίγουρος για τον εαυτό μου μέσα στο εργαστήριο, δεν φοβάμαι να πειραματιστώ», «τελικά η λύση δεν είναι τα βιοπλαστικά, αλλά η ανακύκλωση»

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[   ] ενασχόληση των οικογενειών   [   ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [  χ ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε: 

• Οι μαθητές μέσω τις έρευνας ενημερώθηκαν για επιχειρήσεις που δημιουργούν προϊόντα συσκευασίας τροφίμων φιλικά προς το περιβάλλον. Οπότε και αποφάσισαν να δημιουργήσουν την δική τους εικονική επιχείριση που δραστηριοποιείται στον τομέα αυτόν.  Διαφαίνεται ήδη με αυτήν την κίνηση η ροπή σε σταδιοδρομία προσανατολισμένη σε αυτόν τον τομέα. 
• Επιπλέον μετά από την ενημέρωση από τους επιστήμονες πολλοί μαθητές έκφρασαν την επιθυμία να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε τομείς έρευνας που συνδέονται με τη ΝΝΤ και τα πολυμερή. 

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ανέλαβαν να εντοπίσουν προβλήματα τα οποία θα μπορούσαν να λυθούν με την χρήση νέων τεχνολογιών και ειδικότερα με ρομποτική.  Συζήτησαν με τους γονείς του ποια είναι η γνώμη τους για την χρήση των νέων τεχνολογιών και της ρομποτικής (θετικά και αρνητικά στοιχεία).  Εντόπισαν αυτοματισμούς που εφαρμόζονται και χρησιμοποιούν σε συσκευές μέσα στο σπίτι τους, αυτοματισμούς που εφαρμόζονται σε συσκευές έξω από το σπίτι τους. Προσδιόρισαν την θετική και αρνητική εφαρμογή της ρομποτικής για τον άνθρωπο. Εξειδίκευσαν σε ένα πραγματικό πρόβλημα όπως που θα μπορούσε να εφαρμοστεί μια ρομποτική παλάμη στην υπηρεσία του ανθρώπου (στην ιατρική, σε άτομα με ειδικές ανάγκες, στα ρομπότ). Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν 10 μαθητές της Α΄ και της Β΄ Τάξης Επαγγελματικού Λυκείου ηλικίας 16 – 17 ετών.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις προγραμματισμού (κώδικα σε γλώσσα προγραμματισμού), σχεδίαση τρισδιάστατων κατασκευών και εκτύπωσης με 3D εκτυπωτή και ηλεκτρονικής. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν να μάθουν να εργάζονται ομαδοσυνεργατικά, να προγραμματίζουν σε περιβάλλον εξομοίωσης στην πλατφόρμα tinkercad και σε πραγματικό περιβάλλον να χρησιμοποιούν αισθητήρες, να κινούν μοτέρ και σέρβο κινητήρες. Να εφαρμόζουν γνώσεις φυσικής , μηχανικής, ηλεκτρολογίας, ηλεκτρονικής και πληροφορικής. Επίσης απέκτησαν γνώσεις και εμπειρίες από την επαφή με επιστήμονες και επαγγελματίες στον χώρο της πληροφορικής. Παράλληλα ενισχύθηκε η δημιουργικότητα και η ανάπτυξη πολλαπλών λύσεων στα προβλήματα, η κριτική σκέψη, η ομαδοσυνεργατική εργασία και η μάθηση μέσω βιωμάτων, ο σχεδιασμός λύσεων και η επίλυση προβλημάτων που εγείρουν ηθικά ζητήματα μετά από αντίστοιχο προβληματισμό.

Δρω: Οι μαθητές σε συνεργασία με τον επιστήμονα έδωσαν ερωτηματολόγιο στους γονείς του για να το απαντήσουν από κοινού σχετικό με τις τεχνολογίες και την θετική ή αρνητική επίδραση στην ζωή των ανθρώπων. 

Οι μαθητές σχεδίσανα τμήματα της τρισδιάστατης κατασκευής ή τα συνέλεξαν από το διαδίκτυο και τα τροποποιησαν κατάλληλα. Μια ομάδα ασχοληθηκε με αυτό το κομμάτι. Μια δεύτερη εκτυπώσε τα τρισδιάστατα μοντέλα στο εκτυπωτή του σχολείου μας διαλέγοντας τα κατάλληλα υλικά PLA, ABS, Nylon (ελαστικό υλικό). Μια τρίτη ομάδα συναρμολογησε τα αντικείμενα και ασχοληθηκε και με το ηλεκτρονικό κύκλωμα του ρομπότ. Όλες οι ομάδες συμβάλαν στον προγραμματισμό και στην συγγραφή του κώδικά.

Η τελική κατασκευή θα ηταν η δημιουργία μιας ρομποτικής παλάμης η οποία επικοινωνεί ενσύρματα με ένα γάντι με αισθητήρες κάμψης. Φορώντας κάποιος το γάντι μπορεί να δίνει κίνηση στην ρομποτική παλάμη από απόσταση. 

Τέλος δημιουργήσαν μια αφήσα και ένα βίντεο το οποίο παρουσιάζει την κατασκευή τους. Παρουσίασαν το ρομπότ τους σε όλους τους μαθητές του σχολείου στο αμφιθέατρο το σχολείου στο τέλος της σολικής χρονιάς όπως και στους μαθητές των συστεγαζόμενων σχολείων Γυμνάσιο και Γενικό Λύκειο επιτρέποντας στα παιδιά τους να χρησιμοποιήσουν το γάντι και να παίξουν με αυτό. Τέλος συμμετείχαν στο συνέδρειο του Connect και παρουσίασαν σε άλλα σχολεία την κατασκευή τους.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα ήταν ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών και υλοποιήθηκε μετά το σχολείο στο εργαστήριο της πληροφορικής. Ήταν μια προτότυπη και καινοτόμα δρατηριότητα που από την πρώτη στιγμή εντυποσίασε τους μαθητές. Έλυνε ένα πραγματικό πρόβλημα π.χ. ρομποτική παλάμη σε ανθρώπους με αναπηρία. Το αποτέλεσμα εντυποσίασε τόσο τα παιδιά δημιουργούς όσο και τα υπόλοιπα παιδιά της σχολικής μας κοινότητας καθώς και τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήμη για άλλους εκπαιδευτικούς επειδή μεσω αυτής γίνεται ανταλλαγή γνώσεων, ιδεών και πληροφοριών και δεξιοτητων. Επιτυγχάνεται συνεργασία μεταξύ των εκπαιδετικών και επωφελούνται από τους ανοικτούς εκπαιδευτικούς πόρους όταν έχουν πρόσβαση σε αυτό το υλικό. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [Χ] Διεύθυνση του σχολείου  [Χ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [ X ] Άλλο:  Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές απέκτησαν γνώσεις που αφορούν την χρήση των ρομπότ στην υπηρεσία του ανθρώπου, τα θετικά και τα αρνητικά αποτελέσματα αυτής ης χρήσης. Επίσης γνώσεις χρήσης αισθητήρων, σέρβο κινητήρων και προγραμματισμού του μικροελεγκτή Arduino. Απέκτησαν δεξιότητες κατασκευής ηλεκτρονικών κυκλωμάτων και ικανότητες κόλλησης ηλεκτρονικών στοιχείων με κολλητήρι. Επίσης έμαθαν να σχεδιάζουν τρισδιάστατα σχέδια και να τα εκτυπώνουν με τον 3D εκτυπωτή. 

Όλοι οι συμμετέχοντες στην σχολική δράση  ήταν συνεργάτες ώστε ο καθένας είχε κάτι να προσφέρει και κάτι να μάθει. Καλλιεργήθηκε λοιπόν η συνεργατική μάθηση και δόθηκαν ευκαιρίες για ανάδειξη της δημιουργικότητας τους. Δόθηκε μεγάλη αξία στην έρευνα, την κριτική σκέψη και τη συζήτηση ώστε να βοηθηθούν οι  μαθητές να διακρίνουν, να συγκρίνουν, να βρίσκουν εναλλακτικές διαδρομές, να κατασκευάζουν και να τροποποιούν, να σχεδιάζουν και να δημιουργούν.

Οι μαθητές βοηθήθηκαν να αναπτύξουν νέες δεξιότητες και θετικές στάσεις απέναντι στην επιστήμη  και να κατανοήσουν τη μάθηση ως ένα μέσο για την ενεργή συμμετοχή τους σε προσπάθειες για την ευημερία της τοπικής κοινότητας και ευρύτερα της κοινωνίας.

Από την πρώτη στιγμή η ενασχόληση τους με το προτζεκτ τους έδωσε πολύ μεγάλη χαρά και γέλιο, ευχαρίστηση και ικανοποίηση, «εργαλεία» χρήσιμα για την αντιμετώπιση στρεσογόνων καταστάσεων που αντημετωπίζουν γενικότερα στο περιβάλλον του σχολείου. Μέσα από το παιχνίδι της ρομποτικής ξεπεράστηκαν οι αναστολές, ενισχύθηκε η αυτοπεποίθηση και ο σεβασμός στους άλλους. 

Ως παράδειγμα, μια  μαθήτρια ανέφερε «εντυποσιάσθηκα όταν είδα το ρομποτικό χέρι να αποκτάει ζωή και να εκτελεί τις εντολές του κώδικα που γράψαμε. Δεν πίστευα πρίν πως θα μπορούσα να καταφέρω κατι τόσο πολύ εντυποσιακό» 

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ X] ενασχόληση των οικογενειών   [ X ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [X] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε: Με την βοήθεια και την υποστήριξη του επιστήμονα οι γονείς συνεργάσθηκαν με τα παιδιά τους και ανακάλυψαν  εφαρμογές των επιστιμών και των νέων τεχνολογιών στην καθημερινότητα τους. Στην ομάδα μας είχαμε τρία υπέροχα κορίτσια που με τον ενδιαφέρον τους και την δημιουργικότητα τους πολλέ φορές έδωσαν λύσεις στην ομάδα. Πολλά παιδιά εξέφρασαν την αγάπη στην ρομποτική και το ενδιαφέρον τους να ακολουθήσουν στο μέλλον επάγγελμα σχετικό με τους αυτοματισμούς και τον προγραμματισμό.

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ενδιαφέρθηκαν για ένα πραγματικό πρόβλημα και συγκεκριμένα για το αν είναι πράγματι εφικτό με το σωστό τρόπο πλυσίματος των χεριών να μειώσουμε τη διασπορά των μικροβίων. Κατά την έναρξη του σεναρίου διερευνήθηκαν, τόσο με παιγνιώδη, όσο και με πειραματικό τρόπο,  οι αρχικές τους γνώσεις για τα μικρόβια, τη μετάδοσή τους μέσω των χεριών και τη σημασία του πλυσίματος των χεριών. Στη φάση αυτή ενεπλάκησαν και οι οικογένειες των μαθητών.  Στις δραστηριότητες συμμετείχαν 25 άτομα της Β΄ γυμνασίου ηλικίας 14 ετών.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις από τη Βιολογία και τη Χημεία ώστε να εμβαθύνουν στον κόσμο των μικροοργανισμών, στους μηχανισμούς και στους τρόπους διάδοσης των μικροβίων, στους αμυντικούς μηχανισμούς του ανθρώπινου οργανισμού στον τρόπο δράσης του σαπουνιού και των απολυμαντικών, στον τρόπο διεξαγωγής ενός πειράματος. Ενημερώθηκαν από διάφορους επιστήμονες γύρω από όλα αυτά τα θέματα και επισκέφθηκαν τα οικεία ΕΚΦΕ, όπου είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε σειρά πειραματικών δραστηριοτήτων, πέραν αυτών που διεξήχθησαν μέσα στη σχολική αίθουσα, αλλά και όσων πραγματοποίησαν στο σπίτι με την οικογένειά τους. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν σχεδιασμός και υλοποίηση πειραματικής διαδικασίας, χρήση εργαστηριακών σκευών οργάνων και τεχνικών, καταγραφή, σύγκριση  και ανάλυση αποτελεσμάτων, προετοιμασία ερωτηματολογίων και συνέντευξη ειδικών επιστημόνων, αποτελεσματική επικοινωνία, συνεργασία και καλλιτεχνική έκφραση.  

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν ενημερωτικές αφίσες σχετικά με την αναγκαιότητα του σωστού πλυσίματος των χεριών για την πρόληψη της διασποράς των παθογόνων μικροβίων, οι οποίες αναρτήθηκαν σε κοινόχρηστους χώρους και στην ιστοσελίδα του σχολείου, αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων και μία παρουσίαση για το Πανελλήνιο συνέδριο του CONNECT. Για το σκοπό αυτό δούλεψαν ομαδικά άλλοι συμβάλλοντας με τις ιδέες τους, άλλοι γράφοντας συνθήματα, άλλοι ζωγραφίζοντας και άλλοι αναλαμβάνοντας τη δημιουργία του Power point και των συνοδευτικών κειμένων.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα είναι ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος της Βιολογίας Β΄ γυμνασίου και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο “Οι ασθένειες και οι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνισή τους”.  Ήταν μία καινοτόμα, χρήσιμη προσέγγιση του θέματος τόσο για τους μαθητές, όσο και για την εκπαιδευτικό. Κινητοποίησε  πραγματικά τα παιδιά, προκαλώντας τα να συμμετέχουν με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο στη διαδικασία της μάθησης. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη ή προκλητική για τους εκπαιδευτικούς, δίνοντας τη δυνατότητα να προσεγγίσουν θέματα-προβλήματα που άπτονται του ενδιαφέροντος των μαθητών με βιωματικό τρόπο, προκαλώντας τους να αναλάβουν δράση, φέρνοντας σε επαφή το μαθητικό πληθυσμό με ειδικούς, αλλά και ενεργοποιώντας συμμετοχικά και το οικογενειακό περιβάλλον τους.

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [ Χ ] Διεύθυνση του σχολείου  [ Χ  ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [ Χ ] Άλλο:  Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων

 

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν από τη δυνατότητα που τους προσφέρθηκε να συμμετάσχουν τόσο ενεργά στη διαδικασία της μάθησης. Ιδιαίτερη ευχαρίστηση τους προκάλεσε η άμεση εμπλοκή τους με το σχεδιασμό και την υλοποίηση πειραμάτων, ακολουθώντας τα βήματα της επιστημονικής μεθόδου, τόσο με απλά καθημερινά υλικά, όσο και με περισσότερο εργαστηριακά.  Σημαντικό είναι ότι δόθηκε χώρος, αλλά και προκλήθηκε το ενδιαφέρον και  μαθητών με χαμηλές επιδόσεις, ή μαθησιακά και άλλα προβλήματα, να συμμετάσχουν αυθόρμητα και να παρουσιάσουν έργο ισάξιο με όλων των υπολοίπων. Επίσης ένιωσαν υπερήφανοι παίζοντας καθοδηγητικό ρόλο όταν ζητήθηκε η συμμετοχή των μελών των  οικογενειών τους. Δεν ήταν λίγες οι φορές, κατά τη διάρκεια του προγράμματος που μου ζητήθηκε να “πάρω ώρες” από άλλα μαθήματα, για να εργαστούμε στο σενάριο. Αρκετοί μαθητές με ρώτησαν αν θα μπορούσαμε και την επόμενη σχολική χρονιά να εργαστούμε  με τον ίδιο τρόπο, ή  αν θα ήταν εφικτό χρησιμοποιήσουμε το CONNECT και στα πλαίσια άλλων μαθημάτων. Χαρακτηριστικό είναι ότι ένα από τα συνθήματα των αφισών (“με σαπούνι και νερό τα μικρόβια σταματώ”) “κυκλοφορούσε” για μέρες μεταξύ των μαθητών της σχολικής κοινότητας.

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ Χ ]ενασχόληση των οικογενειών   [ ] συμμετοχής των κοριτσιών    [Χ ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε: Είναι σίγουρο ότι αυτή η πρακτική συνέβαλε στην ενασχόληση των οικογενειών με τις επιστήμες, αφού υπήρξαν τρεις πειραματικές δραστηριότητες που διεξήχθησαν στο σπίτι. Στην πρώτη από αυτές απαραίτητη προϋπόθεση ήταν να συμμετάσχει κάθε μέλος της οικογένειας  και να καταγραφούν ξεχωριστά τα αποτελέσματα για τον καθένα. Η δεύτερη ήταν ένα πείραμα επίδειξης του κάθε μαθητή προς τα μέλη της οικογένειάς του και στο τελευταίο χρειάζονταν η βοήθεια από κάποιον στο σπίτι. Άλλωστε σε κάποιες περιπτώσεις είχα και άμεση ανατροφοδότηση από γονείς που ήρθαν σε επαφή μαζί μου.  Ο ενθουσιασμός που προκλήθηκε από την άμεση εμπλοκή τους με πειραματικές διαδικασίες, αλλά και από την επίσκεψη σε έναν καθαρά εργαστηριακό χώρο (ΕΚΦΕ) είχε ως αποτέλεσμα ορισμένοι μαθητές να εκφράσουν την πρόθεσή τους να στραφούν προς σπουδές γύρω από τις Φυσικές Επιστήμες.

Νοιάζομαι: 

Το πρόβλημα

Στο παρόν σενάριο οι μαθητές κλήθηκαν να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για δια βίου άσκηση και τα οφέλη που προκύπτουν από την ενασχόλησή τους με αυτή καθώς και πώς μπορεί να συνδεθεί η άσκηση με την ψυχική μας υγεία αλλά και τις κοινωνικές μας σχέσεις. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν συνολικά 26 από την Ε και ΣΤ του σχολείου ηλικίας 11 και 12 ετών. 

Μαθαίνω:  Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν με ειδικούς επιστήμονες σύγχρονα εξ αποστάσεως, δια ζώσης αλλά και μέσω συνέντευξης  και να αντλήσουν πληροφορίες για τα οφέλη της άσκησης (σωματικά, ψυχικά, κοινωνικά) σε συνδυασμό με ισορροπημένη διατροφή για μία καλύτερη ποιότητα ζωής. Μέσα από το μάθημα της Φυσικής Αγωγής και τα Εργαστήρια Δειξιοτήτων οι μαθητές εξάσκησαν δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας εντός αλλά και εκτός σχολείου, επεξεργάστηκαν ερωτήσεις, ανάπτυξαν την κριτική τους σκέψη, ερεύνησαν, αξιολόγησαν αποτελέσματα ερωτηματολογίου, εκτέλεσαν με συνέπεια τις εργασίες τους και τις παρουσίασαν, συνέταξαν και καταχώρησαν τα συμπεράσματά τους για τα οφέλη της άσκησης.

Δρω: οι μαθητές καθόλη τη διάρκεια του προγράμματος εκπόνησαν τις εργασίες τους αποτυπώνοντάς τες σε μορφή κολάζ (αποφθέματα για την άσκηση, το πιάτο της διατροφής και υγιεινά γεύματα, πρόγραμμα άσκησης, πρόγραμμα προθέρμανσης και αποθεραπείας και άλλα). Στο τέλος, οι μαθητές, μετά από έρευνα στη γειτονιά τους, συζήτησαν με τον δήμαρχο της πόλης και του πρότειναν τις ιδέες τους για βιώσιμες γειτονειές αθλητικού χαρακτήρα, παρουσιάζοντάς του τη δημιουργία κολάζ. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες τους ομαδικά υποστηριζόμενοι από την εκπαιδευτική κοινότητα και τη οικογένειά τους.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα συντάσσεται με το πρόγραμμα σπουδών Φυσικής Αγωγής και με το διαδραστικό βιβλίο μαθητή Ε και ΣΤ δημοτικού στην Ενότητα ‘’Δια βίου άσκηση’’ καθώς και με τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων στην Ενότητα ‘’Ευ ζην- Ψυχική υγεία’’. Το πρόγραμμα ήταν χρήσιμο διότι οι μαθητές και οι μαθήτριες συνειδητοποίησαν την ανάγκη για δια βίου άσκηση, απέκτησαν γνώσεις της αθλητικής επιστήμης, γνώρισαν το ποσοστό επίδρασης των αθλητικών δραστηριοτήτων στον οργανισμό μας, πόση άσκηση είναι απαραίτητη για την υγεία μας. Προκάλεσε το ενδιαφέρον των παιδιών με βάση τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, βιωματική, ερευνητική, συνεργατική. Ακολουθήθηκε το μοντέλο της ενεργού συμμετοχής όπου ο εκπαιδευτικός ενεργεί ως συντονιστής και διαχειριστής της μαθητικής διαδικασίας. Απώτερος στόχος είναι να εμψυχώσει τους μαθητές να παρατηρούν, να πειραματισθούν έτσι ώστε να κατακτήσουν η γνώση. Το πρόγραμμα ήταν καινοτόμο διότι εμπλέχτηκαν οι γονείς, οι αρχές της τοπικής κοινωνίας, ειδικοί επιστήμονες, αξιοποιήθηκαν οι Νέες Τεχνολογίες καθ’ όλη τη διάρκεια. Ήταν επίσης συμπεριληπτικό καθώς τα παιδιά συμμετείχαν με τον τρόπο και τις δυνατότητες που είχε το κάθε ένα ξεχωριστά και μέσα στις ομάδες τους. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη αλλά και να προκαλέσει το ενδιαφέρον για άλλους δασκάλους επειδή βγαίνει από τα στενά όρια της τάξης και εμπλέκονται στη διαδικασία και άλλοι φορείς, είναι συμπεριληπτική και αφορά τη σύγχρονη επαιδευτική κοινωνία. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [ ν ] Διεύθυνση του σχολείου  [   ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [ ν ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν ενεργοί σε όλη τη διάκεια του προγράμματος και συμμετείχαν σε όλες τις δράσεις. Ευχαριστήθηκαν ιδιαίτερα την αλληλεπίδραση με τους ειδικούς επιστήμονες ήταν κάτι που ξεχώρισε στο όλο πρόγραμμα, η επαφή με τον δήμαρχο της πόλης ήταν επίσης μία δράση που τους ενθουσίασε. Ενεργοποιήθηκε το ενδιαφέρον τους για τα κοινά μέσα από την έρευνα που έκαναν στη γειτονιά τους και προβληματίστηκαν για μια καλύτερη βιώσιμη γειτονιά που αφορά όλους. Οι μαθητές μέσα από το πρόγραμμα για τη δια βίου άσκηση διαπίστωσαν ότι εκτός από τα σωματικά οφέλη στην υγεία μας υπάρχουν επίσης ψυχικά οφέλη και  η άσκηση συμβάλλει και στις κοινωνικές μας σχέσεις και έτσι βελτιώνεται σε πολλαπλά επίπεδα η ποιότητα της ζωής μας.. Κάποιοι μαθητές ανάφεραν «κάνουμε καινούριους φίλους, διαχειριζόμαστε καλύτερα τα συναισθήματα, αποκτάμε αυτοπεποίθηση, νιώθουμε υπέροχα με τον εαυτό μας»

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ ] ενασχόληση των οικογενειών   [ ν ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [  ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

Παρακαλώ διευκρίνηστε: Η συμμετοχή των κοριτσιών και το ενδιαφέρον τους για το πρόγραμμα ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική. Ανταποκρίθηκαν στις απαιτήσεις και στις εργασίες με σύνεση, ερεύνησαν και κατέληξαν σε συμπεράσματα. 

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ασχολήθηκαν με ένα πραγματικό πρόβλημα, τη ρύπανση από τα μικροπλαστικά, και τις συνέπειες αυτής στους οργανισμούς. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν συνολικά 34, ηλικίας 13-14 ετών και από τα τμήματα Β1, Β2, Γ3. 

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις για τον τρόπο αποσύνθεσης των πλαστικών και τον σχηματισμό μικροπλαστικών, για την παρουσία μικροπλαστικών σε προϊόντα καθημερινής χρήσης, για την διασπορά τους στο περιβάλλον (χημεία), για την μεταφορά τους από το περιβάλλον στους οργανισμούς μέσω της τροφικής αλυσίδας και τις συνέπειες αυτής (βιολογία). Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν γνωστικές με τη χρήση της αγγλικής γλώσσας, αναζήτηση πληροφοριών για το θέμα των μικροπλαστικών ενισχύοντας τις γνώσεις τους στις φυσικές επιστήμες, ανάλυση δεδομένων, λήψη και σύνταξη συμπερασμάτων. Επίσης εξασκήθηκαν σε ανώτερης τάξης δεξιότητες όπως η εικονογράφηση, η συγγραφή, η μουσική επένδυση ψηφιακού υλικού, η ανάπτυξη του επιστημονικού τρόπου σκέψης και ο συνδυασμός γνώσεων για την εξεύρεση λύσης στο πρόβλημα και δεξιοτητες STEM αφού σχεδιάσαν φίλτρο πλυντηρίου. Επιπλέον ανάπτυξαν ψηφιακές δεξιότητες αφού δημιούργησαν ψηφιακό υλικό. Τέλος κοινωνικές δεξιότητες, αφού οι μαθητές συνεργάστηκαν σε όλα τα στάδια της υλοποίησης του προγράμματος.

 Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν ένα ψηφιακό κωμικογράφημα, ένα διαφημιστικό σποτ, ένα φίλτρο που μπορεί να τοποθετηθεί στο πλυντήριο για τη συλλογή των μικροπλαστικών, μια συνέντευξη, κατασκευές από ανακυκλώσιμα υλικά. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά και υποστηριζόμενοι από τις υπεύθυνες καθηγήτριες. 

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα ήταν ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών. Ήταν σχετική με τη Χημεία και τη Βιολογία για λόγους που περιγράφηκαν παραπάνω, αλλά παράλληλα τα παιδιά εξασκηθήκαν και στα αγγλικά και εμπλούτισαν το λεξιλόγιό τους αφού παρήγαγαν υλικό στα αγγλικά. Τα προϊόντα που παρήχθησαν ήταν χρήσιμα διότι μπορεί να αποτελέσουν πηγή ενημέρωσης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης για άλλους, ήταν καινοτόμα γιατί είναι πρωτότυπο υλικό το οποίο αξιοποιεί και καλλιεργεί πολλές δεξιότητες. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη και προκλητική για άλλους δασκάλους επειδή μπορεί να εγείρει το ενδιάφερον τους για θέματα, να αποτελέσει πρόκληση για επέκταση του θέματος με νέες δράσεις π.χ. στα μικροπλαστικά θα μπορούσε κάποιος να μελετήσει πώς μεταφέρονται μέσω του αέρα και του εδάφους στους οργανισμούς. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [Χ  ] Διεύθυνση του σχολείου  [ Χ  ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν ενθουσιασμένοι, συμμετείχαν με συνέπεια, προθυμία και αμέριστο ενδιαφέρον στην υλοποίηση των δράσεων και ήρθαν πιο κοντά στις φυσικές επιστήμες και στον επιστημονικό τρόπο σκέψης. Ως παράδειγμα, ένας μαθητής ανέφερε: «Εμπνεύστηκα από τα λόγια που άκουσα απέκτησα ιδέες για λύσεις τις οποίες κάποια στιγμή ελπίζω να αποτελούν καθημερινή πρακτική. Πήρα κίνητρο ώστε να προσέχω παραπάνω το περιβάλλον στην καθημερινότητα μου. Απέκτησα μια φωνή στο κεφάλι μου η οποία μου λέει να προσέχω και να ενεργοποιηθώ άμεσα και στο μέλλον. Ακόμη θα ήθελα να υπάρχουν τακτικές συναντήσεις και συνεδριάσεις έτσι ώστε στο ευαισθητοποιούμαστε συχνά   για την προστασία του περιβάλλοντος. Γενικότερα εντυπωσιάστηκα και έμεινα άφωνος  με το όσα μάθαμε, κατάλαβα ότι είχα ευθύνη και το ότι όλοι πρέπει να δράσουμε. Ελπίζω πως μια μέρα θα λύσουμε τα θέματα του περιβάλλοντος».

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ Χ  ] ενασχόληση των οικογενειών   [   ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [Χ   ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρινίστε: 

Δόθηκαν θέματα για συζήτηση στο σπίτι σχετικά με τη διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων των οικογενειών και οι εργάστηκαν και έκαναν πολυτροπικές εργασίες στο συγκεκριμένο θέμα.

τους λόγους που επέλεξαν το πλαστικό για καθημερινή χρήση.  Η ερώτηση που προσέλκυσε το ενδιαφέρον των μαθητών και αποτέλεσε τον τίτλο του σεναρίου μας ήταν «Είναι τα απορρίμματα σκουπίδια;». Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν 30 μαθητές (15 χρονών) της Γ’ τάξης Γυμνασίου.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις απο έγκυρες επιστημονικές πηγές και συνομίλησαν με ειδικούς εμπειρογνώμονες για τα περιβαλλοντικά προβλήματα που προκύπτουν από τη συσσώρευση στερεών και υγρών απορριμμάτων  και οδηγούν στη χημική ρύπανση του νερού και του εδάφους, καθώς και για τον ρόλο των αποικοδομητών στις τροφικές αλυσίδες και για τους γεωχημικούς κύκλους (κύκλος  του άνθρακα, κύκλος  του αζώτου). Επίσης ενημερώθηκαν για τα πολυμερή – πλαστικά, τον τρόπο παρασκευής τους, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χρήσης τους  και το πρόβλημα της μη αποικοδόμησής τους. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν η επεξεργασία ερωτήσεων, ανάλυση δεδομένων, η συζήτηση ισχυρισμών και αποδεικτικών στοιχείων, η σύνταξη συμπερασμάτων και η σύνθεση ομαδικών εργασιών.  Οι σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις που αξιοποιήθηκαν για το σενάριο ήταν:  η διερευνητική μέθοδος μάθησης που εισάγει την επιστημονική έρευνα στη σχολική πράξη, η βιωματική μέθοδος, η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και  η μέθοδος επίλυσης προβλημάτων  (Kalathaki, 2015).

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές:

• Φιλοτέχνησαν μία αφίσα με σύνθημα «Γέμισε το μέλλον σου με όνειρα και όχι με σκουπίδια» για την κυκλικη οικονομία και την ανακύκλωση.
• Έκαναν καμπάνια ενημέρωσης των μαθητών της περιοχής αναρτώντας αφίσες στο σχολείο τους αλλά και στα υπόλοιπα σχολεία της περιοχής.
• Έφτιαξαν μια κατασκευή από ανακυκλώσιμα υλικά, για τη ρύπανση της θάλασσας από τα πλαστικά.
• Έστειλαν μία επίστολή στο δήμαρχο για την αναγκαιότητα ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με την ανακύκλωση και τη σπουδαιότητα της κυκλικής οικονομίας. 
•  Εμπλούτισαν με άρθρα, συνδέσμους και φωτογραφίες από τις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος,  ένα ηλεκτρονικό περιοδικό που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες του προγράμματος.
• Καθάρισαν την παραλία του ενυδρείου Κρήτης από τα σκουπίδια.
• Δημιούργησαν μία γωνιά ανακύκλωσης στο σχολείο με τους κάδους που δωρίθηκαν από τον ΕΣΔΑΚ.
• Επέλεξαν ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα και έκαναν μια ερευνητική εργασία δικής τους επιλογής και έμπνευσης. 
• Παρουσίασαν τις εργασίες τους με μορφή εκθεσης στο σχολείο τους για την παγκόσμια μέρα περιβάλλοντος.
• Παρουσίασαν τις δράσεις τους στο μαθητικο συνέδριο Connect 2023 που διεξήγθει στις 19/05/2023.

Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά ή ατομικά, υποστηριζόμενοι από τους καθηγητες και τις οικογένειές τους.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα χρησιμοποιήθηκε για τη συνδιδασκαλία της χημικής ρύπανσης και της διαχείρισης των απορριμμάτων στα μαθήματα Χημείας και Βιολογίας Γ΄ Γυμνασίου, αλλά μπορεί να εφαρμοστεί και στα πλαίσια της Γεωγραφίας Β΄ Γυμνασίου και στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων στην Ενότητα «Φροντίζω το Περιβάλλον». Ήταν μια πρόκληση να συνδυαστούν δυο γνωστικά αντικείμενα για την διδασκαλία της ρύπανσης εκτός ωρολογίου προγράμματος με ποικίλες βιωματικές δραστηριότητες. Ηταν καινοτόμο καθώς έφερε τους μαθητές σε επαφή με εμπειρογνώμονες διευρύνοντας περισσότερο το γνωστικό τους πεδίο. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη και για άλλους δασκάλους επειδή οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να  συζητήσουν με ειδικούς επιστήμονες/εμπειρογνώμονες για τη χημική ρύπανση του νερού και του εδάφους, να βγουν από τα όρια της σχολικής τάξης και να διερευνήσουν ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα της αρεσκείας τους με επιστημονικό τρόπο.

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [ + ] Διεύθυνση του σχολείου  [ +  ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές, στην αρχή είχαν κάποια συστολή με το πρόγραμμα, αλλά στην πορεία υλοποίησής του, η συστολή τους μετατράπηκε σε ενθουσιασμό, γιατί εκτός από τις εκπαιδευτικές εκδρομές και τις επιστημονικές συζητήσεις με τους εμπειρογνώμονες που πραγματοποίησαν, τους δόθηκε η ευκαιρία να δράσουν, να δημιουργήσουν και να εκδηλώσουν την ευαισθησία τους γύρω από πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα. Επίσης τους δόθηκε η δυνατότητα να ξεφύγουν από τα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος και τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας, να εμπλέξουν στο πρόγραμμα τις οικογένειές τους και να κάνουν διάχυση του προγράμματος στους μαθητές του σχολείου τους καθώς και των άλλων σχολείων της περιοχής. Ως παράδειγμα, ένας μαθητής ανέφερε «δεν το περίμενα ότι θα μάθω τόσες πληροφορίες σχετικα με τα σκουπίδια, με τόσο διασκεδαστικό τρόπο».

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ +  ] ενασχόληση των οικογενειών   [ +  ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [ +  ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε:__________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________

Νοιάζομαι: Οι μαθητές  ενδιαφέρθηκαν για το πρόβλημα της άνετης προσβασιμότητας στον χώρο του σχολείου που αντιμετωπίζουν άνθρωποι με ειδικές ανάγκες, και συγκεκριμένα τυφλοί και άνθρωποι σε αναπηρικά αμαξίδια.Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν συνολικά 104 (52 μαθητές Α  Γυμνασίου και 52 μαθητές Β Γυμνασίου). H ευαισθητοποίησή τους έγινε  μέσω  της δραστηριότητας: ΕΛΑ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΜΟΥ. Πραγματοποιήθηκε  επίσκεψη στο σχολείο  αντιπροσωπείας του συλλόγου αθλητών μπάσκετ με αναπηρία «Μέγας Αλέξανδρος 1994».Οι αθλητές του συλλόγου συζήτησαν   με τα παιδιά για την καθημερινότητά τους, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, αλλά και το πώς οι κανόνες του μπάσκετ με αμαξίδιο είναι ίδιοι με το μπάσκετ που παίζουν τα παιδιά. Στο τέλος, οι ίδιοι οι μαθητές και οι μαθήτριες δοκίμασαν να κινηθούν και να αγωνιστούν με αμαξίδια.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές  απέκτησαν γνώσεις για τη δημιουργία χαρτών υπό κλίμακα, στα πλαίσια του μαθήματος της γεωγραφίας. Με τη βοήθεια επιστημόνων του τμήματος Γεωλογίας του Α.Π.Θ., έμαθαν τη δημιουργία ψηφιακών διαδραστικών χαρτών με τη χρήση του λογισμικού ARCGIS και της εφαρμογής FIIED Maps του κινητού τηλεφώνου. Ακόμη, παρακολούθησαν σεμινάριο 3D σχεδίασης στο λογισμικό Tinkercad  από τον τομέα Διδακτικής της Φυσικής του τμήματος Φυσικής του Α.Π.Θ. Επιπλέον, γνώρισαν τη γραφή  BRALLIE για τυφλούς.  Τέλος,  γνώρισαν  τη δημιουργία ηλεκτρονικών κυκλωμάτων με τη χρήση μικροεπεξεργαστή Arduino UNO, στα πλαίσια του μαθήματος της πληροφορικής και των εργαστηρίων δεξιοτήτων στην ενότητα STEM. 

Κατά την εφαρμογή του σεναρίου οι μαθητές κατάφεραν:

• Να αποκτήσουν δεξιότητες υλοποίησης  γνώσεων στην καθημερινή ζωή για την επίλυση προβλημάτων
• Να συνεργάζονται και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους
• Να διερευνούν, να ενεργούν και να ανακαλύπτουν
• Να θέτουν ακριβή και λογικά ερωτήματα
• Να διατυπώνουν υποθέσεις
• Να σχεδιάζουν έρευνα 
• Να εξάγουν συμπεράσματα και να εξετάζουν τη συμβατότητά τους με τις υποθέσεις τους.

 

Δρω:

• Οι μαθητές  χαρτογράφησαν, υπό κλίμακα,  το προαύλιο του σχολείου εντοπίζοντας τους χώρους που υπάρχει δυσκολία προσβασιμότητας για άτομα με ειδικές ανάγκες.
• Με τη βοήθεια του λογισμικού ARCGIS και της εφαρμογής FIED Maps του κινητού τηλεφώνου δημιούργησαν έναν ψηφιακό διαδραστικό χάρτη προσβασιμότητας στην περιοχή γύρω από το σχολείο όπου καταγράφηκαν αναλυτικά όλες οι περιπτώσεις που υπήρχε πρόβλημα πρόσβασης για άτομα με αναπηρία (πχ. έλλειψη διάβασης, στενό πεζοδρόμιο, σπασμένα πλακάκια, έλλειψη μπάρας κτλ). Στην καταγραφή συμμετείχαν όλοι οι μαθητές καθώς και οι γονείς για τη λήψη όσο το δυνατόν περισσότερων μετρήσεων. Ο χάρτης προσβασιμότητας μπορεί να αξιοποιηθεί από τις δημοτικές αρχές. 
• Με τη βοήθεια της τρισδιάστατης σχeδίασης σχεδιάστηκαν επιγραφές των αιθουσών και των χώρων του σχολείου σε γραφή BRALLIE.
•  Σχεδιάστηκε τρισδιάστατη παιδική χαρά στο λογισμικό Tinkercad για παιδιά με ειδικές ανάγκες που περιελάμβανε γήπεδο ποδοσφαίρου με  ηχητική μπάλα με κουδουνάκι, ειδικές κούνιες, μύλο και τραμπολίνο  με ράμπες με ράμπες για αναπηρικά αμαξίδια, μπασκέτα σε χαμηλό ύψος, τραμπάλες με λαβές και ειδικούς ιμάντες προστασίας κ.α.
• Με τη βοήθεια με ΑRDUINO UNO, αισθητήρα απόστασης υπερύθρων και βομβητή  κατασκευάστηκε από τους μαθητές συσκευή για τον εντοπισμό εμποδίων για άτομα με μειωμένη όραση.

 

 Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν αφίσες με τον χάρτη προσβασιμότητας και τον χάρτη του σχολείου, εκτύπωσαν στον 3D εκτυπωτή της επιγραφές με γραφή BRALLIE,   ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά  και υποστηριζόμενοι από τις οικογένειές  τους , που συμμετείχαν στη καταγραφή δεδομένων  του χάρτη, και των μελών της σχολικής κοινότητας δημοσιοποίησαν το έργο τους στην ιστοσελίδα του σχολείου,το παρουσίασαν στο συνέδριο CONNECT και σε ανοιχτή εκδήλωση στο σχολείο. 

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα ήταν  πλήρως  ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών. Ωστόσο, λόγω της έκτασης των δραστηριοτήτων, κάποιες από αυτές  ολοκληρώθηκαν στα πλαίσια ομίλων.  Ήταν ένα  ιδιαίτερα χρήσιμο, εποικοδομητικό και καινοτόμο πρόγραμμα  συμβατό με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών και εναρμονισμένο με τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης για τη δημιουργία πόλεων και οικοσμών χωρίς αποκλεισμούς, για  τη διασφάλιση υγιούς ζωής και την προαγωγή της ευημερίας χωρίς αποκλεισμούς για όλους. Μέσα από τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων, εκτός σχολικής αίθουσας, οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με σύγχρονα μεθοδολογικά εργαλεία μάθησης και ευαισθητοποιήθηκαν σε κοινωνικά  προβλήματα.Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη  για άλλους δασκάλους επειδή τους παρέχει τη δυνατότητα νοηματοδότησης και άμεσης εφαρμογής της γνώσης από τους μαθητές τους για την επίλυση προβλημάτων. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από  τη Διεύθυνση του σχολείου, τον Σύλλογο Διδασκάντων και τους  φορείς του Πανεπιστημίου που βοήθησαν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων από τους μαθητές.
                                                       

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν  ιδαίτερα συμμετοχικοί σε όλες τις φάσεις διεξαγωγής του προγράμματος και ευαισθητοποιημένοι  σε πολύ υψηλό βαθμό. Ένιωσαν ιδαίτερα υπερήφανοι για τις δημιουργίες τους.

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της:  της ενασχόληση των οικογενειών, μέσω της συμμετοχής τους  στη συλλογή δεδομένων του ψηφιακού χάρτη,    της  συμμετοχής των κοριτσιών, που έδειξαν μια ιδιαίτερη κλίση και δεξιότητα στην 3D σχεδίαση και της ευαισθητοποίησης των μαθητών για τις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρινίστε: πολλοί μαθητές εκδήλωσαν  έντονο ενδιαφέρον  να  γνωρίσουν  κι άλλες πτυχές και δυνατότητες  του λογισμικού ARCGIS  ή  αναζήτησαν κι άλλα αντίστοιχα μεθοδολικά εργαλεία  χαρτογράφησης. Επιπλέον υπήρξε ενδιαφέρον για τις δυνατότητες  του μικροεπεξεργή Arduino Uno με  τη χρήση κι άλλων αισθητήρων. Επίσης,  μαθητές με ιδιαίτερη  κλίση στην  τρισδιάστατη σχεδίαση  ξεκίνησαν να ασχολούνται και με πιο σύνθετα  σχεδιαστικά εργαλεία, όπως το  Blender. 

Αυτή η καλή πρακτική παρουσιάζει μια πρωτοβουλία ανοιχτής σχολικής εκπαίδευσης για το CONNECT, που αναπτύχθηκε από το ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΖΕΡΜΙΑΔΩΝ υπ’ ευθύνη της εκπαιδευτικού Ζερβάκη Γαλάτειας ΠΕ04.02, από 01 / 11/ 2022 έως 30 / 05 / 2023. Στις δραστηριότητες συμμετείχε ένας επιστήμονας, η Καθηγήτρια Δρ. Μαρία Βαμβακάκη από το Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Υποστηρίχτηκε από την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κρήτης. Αυτή η πρακτική παρουσιάστηκε προηγουμένως εδώ.

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ασχολήθηκαν με ένα πραγματικό πρόβλημα, τη χρήση πλαστικών στη συσκευασία και τη μεταφορά τροφίμων. Με τη βοήθεια φύλλου εργασίας, κατέγραψαν τους τρόπους με τους οποίους τα τρόφιμα που καταναλώνουν καθημερινά, έρχονται σε επαφή με πλαστικά. Επίσης, κατέγραψαν τα είδη των τροφίμων που υπάρχουν στην αγορά και βρίσκονται σε επαφή με πλαστικά. Στη συνέχεια, αναρωτήθηκαν για τη σημασία που έχει η επαφή των τροφίμων με πλαστικές συσκευασίες και δοχεία, για την υγεία μας αλλά και την τύχη τόσης ποσότητας πλαστικού που χρησιμοποιείται. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν συνολικά 20, προερχόμενοι από την Α’ και Β’ Λυκείου, ηλικίας 15 – 17 ετών.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις για τη Χημεία των πολυμερών. Με τη βοήθεια επιστημονικών πηγών, διερεύνησαν τα είδη των πλαστικών και την τεχνολογία τους, τον τρόπο χρήσης τους και τον τρόπο ανακύκλωσής τους. Επίσης, με τη βοήθεια του επιστήμονα, συνέλεξαν απορίες και συζήτησαν σχετικά με τον τρόπο παραγωγής και ανακύκλωσης των πλαστικών. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν: 

• η διερευνητική επιστημονική μέθοδος (υπόθεση – πείραμα – συμπέρασμα), 
• η ανάλυση δεδομένων, 
• η αναζήτηση, αξιολόγηση και χρήση δεδομένων από το διαδίκτυο, 
• η συζήτηση με επιχειρήματα και κατόπιν λήψη αποφάσεων
• η έκβαση συμπερασμάτων και η σύνθεση προτάσεων
• η κριτική σκέψη και
• οι ψηφιακές δεξιότητες. 

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν ένα Φεστιβάλ Δράσεων Αντικατάστασης Πλαστικών στο σχολείο, όπου, αρχικά, ενημέρωσαν την υπόλοιπη μαθητική κοινότητα για το πρόβλημα που δημιουργούν τα πλαστικά στην υγεία μας. Έπειτα, κατασκεύασαν τσάντες από παλιά μπλουζάκια με χρήση ραπτομηχανής και ανακύκλωσαν εφημερίδες, που μάζευαν οι μαθητές δύο μήνες, προς κατασκευή χάρτινων ποτηριών για αντικατάσταση των πλαστικών. Πραγματοποιήθηκε λήψη βιντεο κατά τη διάρκεια της ανακύκλωσης και επένδυση μουσικού υπόβαθρου σε αυτό, με τη βοήθεια του ψηφιακού εργαλείου clipchamp.com. Ακόμα, κατασκεύασαν ένα ψηφιακό βιβλίο με τη βοήθεια του ψηφιακού εργαλείου storyjumper.com, όπου συγκέντρωσαν τη συνολική εμπειρία τους στη διαδικασία αυτή, αλλά και αρκετές συμβουλές ως προς το πώς θα μπορούσε κανείς να αντικαταστήσει το πλαστικό στην αποθήκευση και μεταφορά τροφίμων. Τέλος, συνέθεσαν μια παρουσίαση για το Μαθητικό Συνέδριο, στην πλατφόρμα Genial.ly. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά και υποστηριζόμενοι από τους καθηγητές του σχολείου και τις οικογένειές τους.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση: Η δραστηριότητα είναι ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών. Ήταν αρκετά χρήσιμη, πιο εποικοδομητική για τη μαθησιακή διαδικασία, σε σχέση με την κλασσική διδασκαλία. Επίσης, αποτέλεσε πρόκληση για τους μαθητές μας, μιας και λόγω της ιδιομορφίας του τόπου (ορεινό σχολείο) με τις συνήθειες που έχει κάθε μαθητής (ελάχιστος χρόνος για ακαδημαϊκές δραστηριότητες) αλλά και λόγω του ότι είναι Λύκειο και έχουμε εκ φύσεως λιγοστό χρόνο να αφιερώσουμε σε διαδραστικές δραστηριότητες. Παρόλο, όμως, που ήταν πρόκληση, οι μαθητές μας ανταπεξήλθαν επάξια και κατάφεραν να κάνουν ένα βήμα πιο κοντά στις Φυσικές Επιστήμες. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη για άλλους δασκάλους επειδή είναι σημαντικό για την Επιστήμη να αξιοποιούνται άλλες μέθοδοι, μαθητοκεντρικές, με δυνατότητα παρατήρησης, διερεύνησης, πειραματισμού και συμπεράσματος.

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [✓] Διεύθυνση του σχολείου  [✓] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
[ ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [✓] Άλλο:  Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων______

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές μας ενεπλάκησαν σε μεγάλο βαθμό στην υλοποίηση του σεναρίου. Η συμμετοχή τους ήταν, σε κάθε φάση, πρωταγωνιστική, καθώς οι ίδιοι μοιράστηκαν τις αρμοδιότητες μεταξύ τους. Έτσι, στο τέλος συνέβαλαν όλοι στο αποτέλεσμα. Η αρωγή των καθηγητών ήταν καθαρά υποστηρικτική κυρίως σχετικά με τη χρήση των ψηφιακών εργαλείων, τα οποία οι μαθητές έμαθαν να χειρίζονται χωρίς μεγάλο κόπο. Έτσι, εκτός από της ψηφιακές δεξιότητες που βελτίωσαν, μαζί με την επικοινωνία και την συνεργατικότητα, έγιναν ομάδα και με τους καθηγητές τους, δείχνοντάς τους εμπιστοσύνη. Ανακάλυψαν καινούριες προοπτικές για το μέλλον τους και απέκτησαν άλλη εικόνα για το τι είναι Επιστήμη. Ως παράδειγμα, ένας μαθητής ανέφερε ότι μια μέρα θα ήθελε να γίνει ερευνητής και να χρησιμοποιήσει τη γνώση της τεχνολογίας και της επιστήμης για να κάνει κάτι καλό στον τόπο του.

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[✓ ] ενασχόληση των οικογενειών [✓ ] συμμετοχής των κοριτσιών[ ✓] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμεςστην επιστήμητη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε: Οι γονείς συνέβαλαν αρκετά στη συνολική διαδικασία, καθώς οι πρώτες συζητήσεις των μαθητών γύρω από το θέμα ξεκίνησε με τον δικό τους ρόλο. Επίσης, βλέποντας ότι τα παιδιά τους συμμετείχαν σε κάτι καινοτόμο και διαφορετικό από μια κλασσική μαθησιακή διαδικασία, τους παρότρυναν και τους βοηθούσαν πολλές φορές να διεκπεραιώσουν την εργασία. Η συμμετοχή των κοριτσιών ήταν εμφανώς μεγαλύτερη κι αυτό συνέβη γιατί τύχαινε στα συγκεκριμένα τμήματα να είναι κορίτσια αυτά τα παιδιά που δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον στις Φυσικές Επιστήμες. Παρόλα αυτά, όλα τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με τις δυνατότητές τους, με την ικανότητά τους να μπορούν να παρουσιάζουν την εργασία τους σε κοινό, κάτι το οποίο έκαναν για πρώτη φορά. Επίσης, εντυπωσιάστηκαν, όχι μόνο από την Επιστήμονα με την οποία συζήτησαν τους προβληματισμούς τους, αλλά και κατά τη συμμετοχή τους στο Μαθητικό Συνέδριο, όπου αλληλεπίδρασαν με τόσους συνομήλικούς τους, από άλλα μέρη και σχολεία και με διαφορετικές συνήθειες, και ανακάλυψαν ποια μπορεί να είναι η δύναμη ενός νέου και με πόσους διαφορετικούς τρόπους μπορούν να χρησιμοποιήσουν την τεχνογνωσία που ήδη κατέχουν.

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ασχολήθηκαν με ένα πραγματικό πρόβλημα που είναι η επίδραση των πλαστικών στα τρόφιμα με τα οποία έρχονται σε επαφή και κατ’ επέκταση στην υγεία μας, αλλά και η παρουσία τους ως μικροπλαστικά στην τροφική αλυσίδα.  

Προβληματίστηκαν σχετικά με την ποσότητα πλαστικού που χρησιμοποιούν σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο όσον αφορά τα τρόφιμα και την κατέγραψαν σε κοινόχρηστο έγγραφο.  

Η σήμανση των πλαστικών ήταν ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο προς διερεύνηση. 

Ενδιαφέρθηκαν για την τύχη των πλαστικών μετά τη χρήση τους, τόσο στους χώρους απόρριψης όσο και στους χώρους ανακύκλωσης. Επίσης, για τη δυνατότητα αντικατάστασής τους από άλλα υλικά λιγότερο επιβλαβή. 

Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ανήκαν σε τμήμα 22 ατόμων της Β’ τάξης του Λυκείου, ηλικίας 16-17 ετών.  

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις Χημείας για τα πολυμερή, τεχνητά και φυσικά.  

Η τεχνολογία των πλαστικών δε διδάσκεται στο σχολείο και έτσι οι μαθητές δε γνωρίζουν τα προβλήματα που σχετίζονται με την ασφαλή χρήση τους. Έτσι, μέσα από το πρόγραμμα, διερεύνησαν την ασφάλεια των πλαστικών όσον αφορά τη χρήση τους στη συσκευασία και αποθήκευση των τροφίμων (το προς μελέτη υλικό που συνοδεύει το σενάριο αναρτήθηκε στην eclass).  

Παρήγαγαν βιοπλαστικό από πατάτα (μετά από σχετική έρευνα) και διερεύνησαν τον ρόλο του πλαστικοποιητή. Βιντεοσκόπησαν το πείραμα και συμμετείχαν με αυτό σε επίσημο διαγωνισμό βιντεοσκοπημένων πειραμάτων (ΠΑΝΕΚΦΕ). Επίσης δοκίμασαν να παράξουν βιοπλαστικό από γάλα. 

Έκαναν προσομοίωση μονάδας ανακύκλωσης πλαστικού (διαλογή ανά είδος πλαστικού με χρήση της ειδικής σήμανσης). 

Πρότειναν πειραματική δοκιμή για τον προσδιορισμό του είδους ενός πλαστικού που δε φέρει σήμανση, μετά από σχετική έρευνα. 

Δούλεψαν ομαδικά για τη διερεύνηση των μικροπλαστικών (πηγές, μορφή, μέγεθος, διάδοση στον αέρα) με χρήση online δραστηριότητας και πρωτότυπου φύλλου εργασίας. Μελέτησαν πρόσφατα άρθρα σχετικά με την ανίχνευση μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό. 

 

Για την επίλυση αποριών και τη λήψη πρόσθετων πληροφοριών επικοινώνησαν με επιστήμονες ερευνητές μέσω τηλεδιάσκεψης.  

Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν: 

1. η αναζήτηση, αξιολόγηση και χρήση πληροφοριών από το διαδίκτυο
2. η επιστημονική μεθοδολογία (υπόθεση, πείραμα, συμπέρασμα) – σχεδιασμός και υλοποίηση πειράματος
3. η κριτική σκέψη
4. η λήψη αποφάσεων μετά από συζήτηση
5. η συνεργασία με ομοτίμους εντός του προγράμματος αλλά και άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων του σχολείου (Erasmus+ , European Parliament Ambassador School Programme)
6. η επικοινωνία με επιστήμονες
7. η σύνθεση απόψεων και η διατύπωση προτάσεων 
8. η ψηφιακή δημιουργία 
9. η χρήση συνεργατικών ψηφιακών εργαλείων
10. η σύνδεση των ακαδημαϊκών γνώσεων με την καθημερινότητα.

  

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν  

1. ένα podcast για την πλατφόρμα του European School Radio σχετικά με το πρόγραμμα (συνεργασία με το πρόγραμμα Erasmus+ του σχολείου μας)
2. μία πρόταση την οποία κατέθεσαν στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης (Στόχος: Αειφόρος ανάπτυξη – Υγεία και ευημερία) καθώς και στην πλατφόρμα προσομοίωσης της Διάσκεψης του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (συνεργασία με το ευρωπαΐκό πρόγραμμα EPAS)
3. ενημερωτικό φυλλάδιο, για τη σωστή χρήση και απόρριψη των πλαστικών, για διανομή στις οικογένειες και στο σχολείο
4. αφίσα, με θέμα τη δημιουργία και την επίδραση των μικροπλαστικών, για ανάρτηση στο σχολείο
5. παρουσίαση για συμμετοχή στο Πανελλήνιο Μαθητικό Συνέδριο CONNECT 2022.

Σημ. : όλα τα σχετικά έγγραφα και links είναι αναρτημένα στην πλατφόρμα CONNECT 

Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά και υποστηριζόμενοι από τις οικογένειες, τη Διεύθυνση και τον Σύλλογο Διδασκόντων του σχολείου. 

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα ήταν ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών. Το προτεινόμενο σενάριο εμπλουτίστηκε με επιπλέον δραστηριότητες ακολουθώντας τα ενδιαφέροντα των μαθητών και την επικαιρότητα (βλ. μικροπλαστικά). Ήταν εξαιρετικά χρήσιμη και καινοτόμος, συνδυάζοντας έρευνα – επικοινωνία με επιστήμονες – συνεργασία με ευρωπαϊκα προγράμματα του σχολείου – δημιουργία, αναδεικνύοντας ένα πρόβλημα της καθημερινότητας που δεν είναι άμεσα αντιληπτό και αρκετά προβεβλημένο (δημιουργία και παρουσία των μικροπλαστικών).   

Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη για άλλους δασκάλους επειδή δίνει τη δυνατότητα να ανοίξουν οι εκπαιδευτικοί ορίζοντες. Δεν παραμένουν προσκολλημένοι στο σχολικό βιβλίο και πρόγραμμα αλλά έχουν τη δυνατότητα να διερευνήσουν θέματα καθημερινού ενδιαφέροντος αναπτύσσοντας την επιστημονική σκέψη στους μαθητές. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [  ] Διεύθυνση του σχολείου  [   ] σχολικός σύλλογος
                                                       [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο: Σύλλογος γονέων & κηδεμόνων  

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν πολύ ευχαριστημένοι με την ευκαιρία που είχαν να γνωρίσουν επιστήμονες και να πάρουν πληροφορίες από αυτούς. Η συμμετοχή τους σε κάθε είδος δημιουργίας (πείραμα, αφίσα, podcast…) τους ενθουσίασε. Με το πέρας του προγράμματος είχαν περισσότερη αυτοπεποίθηση στην παρουσίαση και επιστημονική υποστήριξη των γνώσεών τους.  Ως παράδειγμα, ένας μαθητής χαμηλού επικοινωνιακού προφίλ διεκδίκησε τη συμμετοχή του στο Μαθητικό Συνέδριο του CONNECT, δούλεψε με ζήλο για την προετοιμασία του και εκπροσώπησε επάξια την ομάδα μας.  

Παρακαλώ διευκρινίστε: Οι οικογένειες συμμετείχαν ενεργά στο πρώτο στάδιο βοηθώντας να προσδιορισθεί η σύνδεση των πλαστικών με τα τρόφιμα και το πρόβλημα που προκύπει από αυτά. Συμμετείχαν κυρίως οι μητέρες των παιδιών και τα αδέλφια τους.  

Τα κορίτσια αποτελούσαν τη συντριπτική  πλειοψηφία του τμήματος και ήταν πολύ ενθουσιώδη κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Από αυτά, τα περισσότερα θα ακολουθήσουν τις Θετικές Σπουδές.    

Νοιάζομαι: Στη φάση αυτή, διεγείρονται η περιέργεια και η ανάγκη των μαθητών για αναβάθμιση γνωστικού επιπέδου, διερευνώνται οι προϋπάρχουσες ιδέες και ενεργοποιείται η προηγούμενη γνώση. Το ενδιαφέρον και η συμμετοχή ενισχύονται μέσω μιας πραγματικής εργασίας που βασίζεται σε ένα κοινοτικό πρόβλημα, στην προκειμένη περίπτωση τον έλεγχο του COVID-19 και τους τρόπους κατασκευής μιας ευαίσθητης συσκευής αισθητήρων. Εντοπίζονται οι ανησυχίες και οι ανάγκες που σχετίζονται με το πρόβλημα και ιεραρχούνται οι προκλήσεις που πρέπει να διερευνηθούν και οι επηρεαζόμενοι κοινωνικοί φορείς που πρέπει να εμπλακούν. Να προκληθεί το ενδιαφέρον των μαθητών καλώντας τους να συμμετάσχουν σε ένα συμμετοχικό ερευνητικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης και ελέγχου του Covid-19 (και άλλων παρόμοιων μολυσματικών ασθενειών) και επίσης να εξετάσουν πώς είναι δυνατόν να κατασκευάσουν οι ίδιοι τη συσκευή μελέτης. Αρχίζουν διερευνώντας πρώτα τις ανησυχίες και τις ανάγκες τους με τις οικογένειές τους και στη συνέχεια να θέσουν προτεραιότητες για τις προκλήσεις που πρέπει να διερευνηθούν. Το σενάριο διαμορφώνεται με βάση την ανάγκη για πιο άμεση επικοινωνία στις αίθουσες διδασκαλίας χωρίς να χάνεται η αίσθηση της ασφάλειας. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν παιδιά 15-17 ετών που φοιτούσαν στο Λύκειο. Συνολικά συμμετείχαν 35 μαθητές στην όλη διαδικασία.   

Μαθαίνω:  Η φάση αυτή διευκολύνει την απόκτηση γνώσεων και την ανάπτυξη των επιστημονικών δεξιοτήτων και στάσεων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των υπό εξέταση ζητημάτων. Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις φυσικής, χημείας και προγραμματισμού. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν :  

• Να  κατανοήσουν τον τρόπο αντιμετώπισης ενός θέματος -πρόκλησης που βρίσκουν ενδιαφέρον. 
• Να  αποκτήσουν ερευνητικές δεξιότητες 
• Να  κατανοήσουν ότι συχνά σε ένα δεδομένο πρόβλημα-στόχο υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων και να αντιληφθούν την ύπαρξη διαφορετικών προσεγγίσεων. 
• Να διατυπώνουν προτάσεις-συστάσεις στους εμπλεκόμενους πολίτες και φορείς 
• Καλά ενημερωμένη συζήτηση, επικοινωνία, γραφή, ερμηνεία, εξαγωγή και παρουσίαση συμπερασμάτων βασισμένων στη γνώση 

• Συνεργασία,  

 Δρω: Σε αυτή τη φάση, οι μαθητές εφάρμοσαν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που αποκτήθηκαν ώστε ν’ αναπτύξουν το τελικό προϊόν που τους είχε ανατεθεί. Στην προκειμένη περίπτωση, το τελικό προϊόν είχε τίτλο “Ανάπτυξη ενός ευαίσθητου αισθητήρα CO2 για τον έλεγχο και την προστασία από ιούς όπως ο SARS–CoV-2 σε κλειστούς χώρους”. Οι μελέτες και τα μέσα επίτευξης συνοψίστηκαν και κοινοποιήθηκαν με ανοικτή επιστολή. Οργανώθηκε ένα σχολικό επιστημονικό συνέδριο, όπου ομάδες μαθητών παρουσίασαν τις εργασίες και τις προτάσεις τους στην εκπαιδευτική κοινότητα. Στο συνέδριο προσκληθηκαν εκπρόσωποι των φορέων χάραξης πολιτικής και άλλων σχετικών φορέων. Επίσης το έργο παρουσιάστηκε και στο 4ο Πανελληνιο Επιστημονικο Συνεδριο Π.Δ.Ε. Κρητης τον Μάιο του 2022.  

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Με αφορμή την συμμετοχή της κοινότητας στο πρόγραμμα Connect–Horizon 2022 συζητήθηκε ο ζωτικός ρόλος που διαδραματίζει η εκπαίδευση στην προετοιμασία των μαθητών για τη συνεργατική αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων και των τοπικών ζητημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα, όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη, η κλιματική αλλαγή, η καταστροφή του περιβάλλοντος, οι ασθένειες, οι ανισότητες και η βία. Η επαφή των μαθητών όχι μόνο με τους εκπαιδευτικούς αλλά και με τους επιστήμονες και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής τους κάνει να σκέφτονται από κοινού και να μαθαίνουν την επιστήμη για την αντιμετώπιση παγκόσμιων και τοπικών προβλημάτων. 

 

Αποτελέσματα μαθητών: Σκοπός αυτού του Project ήταν να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε ν’ αναπτύξουν οι μαθητές έναν επιστημονικό τρόπο σκέψης στην καθημερινή τους ζωή. Η χαμηλή πολιτισμική εξοικείωση με την επιστήμη, η έλλειψη προτύπων, η ελλιπής τριβή τους με πειραματικές μεθόδους διερεύνησης, καθώς και οι περιορισμένες ευκαιρίες συμμετοχής στην επιστήμη εκτός της τυπικής εκπαίδευσης οδηγεί σε στέρηση “επιστημονικού κεφαλαίου”. Η λύση είναι να προστεθούν περισσότερες ευκαιρίες στο πρόγραμμα σπουδών για αυτούς τους μαθητές, να μάθουν τι κάνουν οι επιστήμονες, να μιλήσουν στις οικογένειές τους για την επιστήμη και να εκτιμήσουν τον αντίκτυπο της επιστήμης στον κόσμο. Η ικανοποίηση των παιδιών μετά το πέρας του project ήταν μεγάλη καθώς είδαν τις προσπάθειες τους ν ανταμείβονται, ολοκλήρωσαν τη κατασκευή με επιτυχία, συνάντησαν πληθώρα επιστημόνων με τους οποίους έλυσαν αρκετούς προβληματισμούς και επικοινώνησαν με ιδιαίτερη χαρά τα αποτελέσματά τους στο συνέδριο του CONNECT.