News . Best Practices Φαράγγια και ρεματιές της Κρήτης: ανακαλύπτοντας την ομορφιά της χώρας των φαραγγιών

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ενδιαφέρθηκαν για τον φυσικό πλούτο του τόπου τους και συγκεκριμένα  για τα φαράγγια της Ελλάδας και της Κρήτης με βασικούς προβληματισμούς την αποσαφήνιση της έννοιας φαράγγι, τον εντοπισμό των βασικών φαραγγιών τόσο της Ελλάδας όσο και της Κρήτης  και βασικότερο όλων τη διατήρησης του φυσικού πλούτου των απόκρημνων αυτών διαδρομών.  Για τον λόγο αυτό μετά από συζήτηση στην τάξη θεωρήθηκε αναγκαίο να διερευνηθεί η χλωρίδα και η πανίδα των φαραγγιών της Κρήτης αλλά και οι κίνδυνοι που τα απειλούν, με απώτερο στόχο τη λήψη μέτρων για την  προστασία τους. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν τριάντα τέσσερις, περίπου εννέα και δώδεκα ετών, των τμημάτων Γ΄1 και Στ΄3 του 34ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου. 

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις των Φυσικών επιστημών, της Γεωγραφίας, της Γλώσσας, της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής, της Ιστορίας, των Εικαστικών, της Πληροφορικής και της Θεατρικής Αγωγής. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν πολλαπλές όπως η επεξεργασία ερωτήσεων και η διεξαγωγή έρευνας, η καταγραφή ερωτήσεων για συνέντευξη, η επιλογή λέξεων κλειδιών από ένα κείμενο και η δημιουργία νοητικού χάρτη, η παραγωγή γραπτού λόγο, η συλλογή πληροφοριών, η επεξεργασία τους και η ανάλυση δεδομένων για τη σύνταξη συμπερασμάτων, η εξοικείωση με τον επιστημονικό τρόπο έρευνας και ανάλυσης δεδομένων, η ανάπτυξη δεξιοτήτων συνεργασίας και αποτελεσματικής επικοινωνίας.   

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν έργα με κύριο θέμα τα φαράγγια καθώς και συνθέσεις με φυτά καρπούς τις φύσης από τις επισκέψεις στο πεδίο, εννοιολογικούς χάρτες με τα σημαντικότερα στοιχεία από τις συναντήσεις με ειδικούς επιστήμονες, παρουσίαση με την πορεία του σχεδίου εργασίας  για το συνέδριο του ευρωπαϊκού προγράμματος CONNECT ενώ βοήθησαν και στην δημιουργία δύο βίντεο μέσα από φωτογραφίες και πληροφορίες που έφεραν στην τάξη σχετικά με τα σπουδαιότερα φαράγγια της Ελλάδας και της Κρήτης. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες  ομαδικά και υποστηριζόμενοι από την οικογένειά τους, τους συμμαθητές τους και τους εκπαιδευτικούς που υλοποίησαν το εν λόγω πρόγραμμα.  Παράλληλα υπηρξε και μία ανταλλαγή καλών πρακτικών και ιδεών ανάμεσα σε μικρούς και μεγαλύτερους μαθητές καθώς, στα πλαίσια του προγράμματος, συνεργάστηκαν παιδιά Γ ΄και Στ΄τάξης. 

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα ήταν ενσωματωμένη και προσαρμοσμένη στο πρόγραμμα σπουδών καθώς ενέπλεκε κεφάλαια από την Γλώσσα, την Ιστορία, την Κοινωνική και πολιτική Αγωγή, τη Γεωγραφία, τα Εικαστικά, την Πληροφορική και τη Θεατρική Αγωγή. Επρόκειτο για ένα καινοτόμο πρόγραμμα που είχε ως απώτερο στόχο  τη μάθηση μέσα από την κινητοποίηση όλων των αισθήσεων των μαθητών, την επαφή τους με τον φυσικό πλούτο του τοπου τους, την ευαισθητοποίησή τους πάνω σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και  την ανάληψη της προσωπικής ευθύνης σχετικά με τη διατήρηση της φυσικής μας κληρονομιάς. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι τόσο χρήσιμη όσο και προκλητική για τους εκπαιδευτικούς επειδή επιδιώκει τη μάθηση μέσα από γεγονότα που βιώνει ο μαθητής ενώ συγχρόνως αλλάζει τον τόπο διεξαγωγής του μαθήματος από τα στενά πλαίσια της σχολκής αίθουσας στην έρευνα στο πεδίο παρατήρησης. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [  Χ ] Διεύθυνση του σχολείου  [ Χ  ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο    [  Χ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________ 

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν τόσο κατά τη διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος όσο και με τις επσκέψεις στο πεδίο.  Αρχικά η δραστηρότητα της συγκέντρωσης πληροφοριών σχετικά με τα φαράγγια της Κρήτης, για την οποία χρειάστηκε συνεργασία με τους γονείς τους, τους κίνησε το ενδιαφέρον.  Παράλληλα, η συμβολή τους στην δημιουργία τόσο των βίνετο όσο και της παρουσίασης για το μαθητικό συνέδριο του CONNECT  τους έκανε να νιώσουν ως συνοδοιπόροι σε ένα κοινό στόχο.  Επιπλέον τα παιδιά ενθουσιάστηκαν από τις εκδρομές στο πεδίο και τις δραστηριότητες που έγιναν πριν  και μετά την υλοποίηση της επίσκεψης.  Συγκεκριμένα, παρατήρησαν την χλωρίδα των φαραγγιών στην επίσκεψη στο φαράγγι της Σπηλιώτισσας για την όποια τους μίλησε υπάλληλος της δασικής υπηρεσίας Ηρακλείου, εντοπισαν τις απειλές και τους κινδύνους που ελοχεύει μία επίσκεψη σε παρόμοιο χώρο, γεύτηκαν τη χαρά της πεζοπορίας ακολουθώντας τις οδηγίες μέλους του πεζοπορικού ομίλου Ηρακλείου,  φάνταστηκαν  κι έγραψαν ιστορίες με νεράιδες και ξωτικά ορμώμενοι από παραμύθια της λαϊκής παράδοσης του τόπου τους,  προσέγγισαν τα φαράγγια ιστορικά ως κρησφύγετα  των προγόνων τους κατά την περίοδο πολέμων καθώς και ως εμπορικούς δρόμους, δημιούργησαν εικαστικές συνθέσεις με υλικά της φύσης και προπαντώς χάρηκαν παίζοντας στο ασφαλές φυσικό περιβάλλον.  Χαρακτηριστικά, μία μαθήτρια της Γ τάξης ανέφερε μετά το πέρας του προγράμματος: « Δεν γνώριζα πως ο τόπος μας διαθέτει τέτοια στολίδια, κυρία.  Το είπα στους γονείς μου και πήγαμε το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε να διασχίσουμε το φαράγγι της Σπηλιώτισσας» ενώ μαθήτης της έκτης: «Χάρηκα περισσότερο από όλα τις δημιουργίες που φτιάξαμε με τα χέρια μας.  Λασπωθήκαμε, λερωθήκαμε, δημιουργήσαμε  και …….όλα καλά».  Τέλος μαθήτρια της έκτης ανεφερε:  «Το CONNECT μας  έκανε να δεθούμε ως ομάδα.  Δε θα ξεχάσω ποτέ όλα όσα καταφέραμε όλοι μαζί!». 

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της:  

[   * ] ενασχόληση των οικογενειών   [   ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [   ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
       με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες 

 Είναι αδιαμφισβήτο ότι η παρούσα πρακτική συνέβαλε στην ενασχόληση των οικογενειών με τις επιστήμες καθώς η πρώτη δραστηριότητα που διεξήχθη από τα παιδιά ήταν η εύρεση πληροφοριών και εικόνων με θέματα για  τα φαράγγια.  Απαραίτητη προϋπόθεση για την διεξαγωγή αυτής της εργασίας ήταν η επίβλεψη της όλης δραστηριότητας από τους γονείς και η παροχή καθοδήγησης ως προς τις πληροφορίες που ήταν απαραίτητες να συμπεριληφθούν.  Τέλος, η συμμετοχή των γονέων και μαθητών μαζί με τους εκπαιδευτικούς των τάξεων σε μαθητική πεζοπορία στο χωριό του Κρουσώνα, που διοργάνωσε ο πεζοπορικός όμιλος Ηρακλείου, τους βοήθησε να καταλάβουν τη σημασία της επαφής με τη φύση ήταν.  Συγχρόνως οι μικροί μαθητές γνώρισαν την επιστήμη της δασοπονίας και το επάγγελμα του δασοπόνου μέσα από την επίσκεψη υπαλλήλου της δασικής υπηρεσίας στο σχολείο μας.